Ch;;ê thông gia quê mùa ở tận trên núi, mẹ chồng người Thanh Hóa chỉ mang đúng 3 tráp ăn hỏi lèo tèo, chọn toàn đồ đểu, đến cổng nhà gái cứ thế đi thẳng vào không cúi đầu chào ai
Hôm ấy là lễ ăn hỏi của con trai cả trong gia đình tôi – Hưng. Nhà trai ở Thanh Hóa, còn chúng tôi ở tận miền núi Hòa Bình. Trước đó, nghe nói họ khá giả, lại ở thành phố, nên cả nhà tôi ai cũng nghĩ chắc đám ăn hỏi sẽ tươm tất.
Thế nhưng, đến ngày, vừa thấy đoàn nhà trai xuất hiện, cả họ tôi đã thì thầm bàn tán. Mẹ chú rể, bà Thìn, dẫn đầu đoàn, mang đúng… 3 cái tráp nhỏ lèo tèo. Mở ra thì toàn đồ đểu: bánh kẹo rẻ tiền, rượu dởm, hoa quả héo quắt.
Chưa hết, cả đoàn bước vào cổng nhà gái mà không cúi đầu chào, không bắt chuyện với ai, cứ thế đi thẳng vào gian giữa. Người già trong họ tôi ngồi đó mà mặt đỏ bừng vì tức, nhưng vì sĩ diện cho con gái nên tất cả nín nhịn.
Suốt buổi lễ, nhà trai vẫn giữ thái độ coi thường, nhiều lần buông lời chê:
“Đường núi khó đi quá, may mà nhà tôi không bày vẽ, chứ lỉnh kỉnh thì khổ lắm.”
“Làm ăn hỏi cho có thủ tục thôi, chứ thời buổi này ai câu nệ lễ nghĩa nữa.”
Cả họ nhà gái ngồi im thin thít, bầu không khí đặc quánh sự khó chịu.
Đến lúc chuẩn bị đưa dâu, khi ai cũng nghĩ hôn sự này sẽ thành vết nhơ, thì ông Lâm – trưởng đoàn nhà gái – bất ngờ xuất hiện. Ông ung dung bước vào, trên tay bưng một mâm lễ lớn phủ khăn đỏ thắm.
Mọi ánh mắt đổ dồn. Khi khăn được vén lên, bên trong là nguyên cả cây vàng miếng, tiền đô mới tinh xếp thành tháp, cùng giấy tờ chứng nhận mảnh đất mặt phố ngay trung tâm thị trấn.
Không khí ồ lên, cả nhà trai sững sờ đến nghẹn họng.
Ông Lâm mỉm cười, giọng rắn rỏi:
“Đây mới là lễ vật nhà gái chúng tôi chuẩn bị cho con gái xuất giá. Nhà trai mang đến thế nào, thì tùy lòng. Nhưng chúng tôi không để con mình phải thiệt.”
Bà Thìn mặt tái mét, mồ hôi ròng ròng. Suốt quãng đường rước dâu, cả đoàn nhà trai bỗng im bặt, chẳng còn dám cười cợt, khinh khi như lúc bước vào.
Và từ đó, trong vùng truyền nhau câu chuyện: một đám ăn hỏi mà nhà trai mất mặt ngay trong ngày trọng đại, chỉ vì coi thường thông gia “quê mùa trên núi”.
Có bầu trước, nhà trai bắt cô dâu phải trèo tường vào nhà, mẹ cô đồng ý nhưng khi đến rước dâu thì.
Có bầu trước, nhà trai bắt cô dâu phải trèo tường vào nhà, mẹ cô đồng ý nhưng khi đến rước dâu thì…
Thảo có bầu khi mới yêu Hiếu được ba tháng. Cô không dự tính. Anh cũng không. Nhưng hai bên gia đình biết chuyện thì rối tung.
Nhà Thảo nghèo. Ba cô mất sớm. Mẹ cô làm tạp vụ trong xưởng gỗ, nuôi hai chị em. Ngày Thảo báo có bầu, mẹ cô im lặng rất lâu rồi thở hắt:
– Con tính sao?
Thảo ngồi khóc. Hiếu hứa cưới. Nhưng khi hai nhà gặp nhau, mẹ Hiếu tuyên bố:
– Con dâu có bầu trước cưới, coi như làm xấu mặt nhà này. Ngày rước dâu, nó phải trèo tường vô. Không được đi cửa chính.
Mọi người sững sờ. Mẹ Thảo cúi đầu, bàn tay nắm chặt. Thảo nhìn mẹ, mắt nhoà lệ. Nhưng mẹ cô gật nhẹ:
– Ừ, miễn tụi nó cho cưới, trèo tường cũng được.
Đêm trước ngày rước dâu, Thảo không ngủ. Trong bụng, con cô đạp nhẹ, như hiểu mẹ đang buồn. Cô tự nhủ: “Chỉ cần mẹ không lo, con mạnh khỏe, còn nhục thế nào mẹ cũng chịu.”
Sáng hôm sau, đoàn rước dâu đến. Nhà trai bày mâm quả, mở nhạc tưng bừng. Người trong xóm kéo đến xem đông nghịt. Mấy bà mấy cô thì thầm:
– Nghe nói nhà trai bắt nó trèo tường vô đó.
– Trời đất, con bé có mang rồi mà ác nhơn vậy sao.
Hiếu mặc vest đen, tóc vuốt keo bóng. Anh không nhìn Thảo. Cô ngồi trong phòng, mẹ cô vuốt tóc con:
– Cố lên. Qua đó rồi sống cho yên ổn.
Một lát sau, người nhà trai vào gọi. Thảo đứng dậy. Mẹ Hiếu chỉ tay ra sau cổng:
– Tường đây, trèo vô.
Cô nhìn bức tường gạch thô, cao hơn đầu. Lúc này, bụng cô đã nhô rõ. Cô bước tới, chân run run. Thảo vịn tường, cố trèo. Đám thanh niên nhà trai đứng cười khẩy. Mẹ cô đứng phía sau, nước mắt chảy ròng.
Thảo vừa đưa một chân lên, bỗng nghe tiếng quát:
– Đủ rồi!
Cả đám quay lại. Mẹ Thảo bước tới, giật khăn voan trên đầu cô, quăng xuống đất:
– Con tao không trèo. Tao nuôi nó hai mươi mấy năm trời, nó có bầu chứ không ăn cướp ăn trộm gì nhà mày. Nó đi cửa chính, còn không thì khỏi cưới!
Thảo sững người. Cô thấy mẹ run lên vì giận, đôi mắt đỏ ngầu. Hiếu bước tới định kéo tay cô, nhưng mẹ Thảo gạt ra:
– Đừng đụng vô con tao. Nhà mày nhục mạ nó như vậy, tao không gả.
Mẹ Hiếu gào lên:
– Bà không gả thì đừng trách!
Mẹ Thảo cười khẩy:
– Trách? Tao thương con tao còn chưa xong, sợ ai trách!
Rồi bà quay sang con gái:
– Đi vô nhà. Mẹ con mình nuôi cháu. Mẹ không để con bị sỉ nhục như vậy.
Thảo oà khóc, nhào vào lòng mẹ. Đoàn rước dâu im phăng phắc. Người xóm xung quanh bàn tán ầm lên. Hiếu đứng đó, khuôn mặt trắng bệch. Anh nhìn Thảo, nhìn mẹ cô, rồi quay lưng đi, không nói lời nào.
Xe hoa nổ máy, quay đầu. Nhạc cưới tắt. Đám người giải tán. Chỉ còn Thảo và mẹ đứng trước sân, nắng sớm chiếu lên tóc họ, vàng hoe.
Mẹ lau nước mắt cho con:
– Mẹ thương con. Đời này, chỉ có mẹ thương con thật lòng. Đừng sợ. Mẹ làm lụng nuôi con nuôi cháu được.
Thảo gục đầu vào vai mẹ. Lần đầu tiên cô thấy mình nhẹ nhõm, dù ngày cưới tan vỡ.
Đêm đó, cô xếp lại váy cưới, cất vào góc tủ. Bụng cô lại động đậy. Cô vuốt ve:
– Con ơi, không sao. Có mẹ ngoại, có mẹ, con vẫn là đứa trẻ được thương nhất trên đời này.
Bên ngoài, gió thổi qua rặng chuối. Trời trong vắt. Một ngày mới bắt đầu, không nhạc cưới, không pháo hồng, nhưng có tự do, có lòng tự trọng và tình yêu của một người mẹ dành cho con gái – thứ mà cả cuộc đời này, Thảo không bao giờ đánh đổi.
